Wątek: Obrona lotnicza "Ziemi Gnieźnieńskiej" we wrześniu 1939 roku.

Cz.1
Obrona powietrzna Ziemi Gnieźnieńskiej we wrześniu 1939 roku – działała w oparciu o następujące zasadzki myśliwskie – wydzielone w dniach 1-4.IX. z lotniska podstawowego w Dzierznicy:
1.IX. – Pyszczyn -2 P-11 a następnie Nałęcz – Żydowo, Żydowo (z polem wzlotów równoległym do linii kolejowej do Wrześni) – 3 P-11,

2.IX. – Gębarzewko - Kokoszki Stare – 3 P-11, Nałęcz – Żydowo -2 P-11, Żydowo park -1 P-11,

3.IX. – Gębarzewko – Kokoszki – 2 P-11, Malczewo – 2 P-11, Nałęcz – 3 P-11,

4.IX. – Nałęcz – 3 P-11.

4.IX. – Niewykorzystane bojowo w Wierzchowiskach (Wierzchowiska – Ćwierdzin).

W dniach : zmrok 5.IX. – popołudnie 8.IX. – Przyborowo – 8 P-11.


Inne lotniska i lądowiska :

Mielżyn ( północny – zachód)– lądowanie treningowe pod górkę – kilku P-11 z Ławicy – na parę dni przed wojną.

Żydowo – na któryś dzień przed wojną – lądowanie ponad 20 samolotów (dwupłatów szkolnych ) z Pułkowej Szkoły Pilotażu ze Śniecisk i rozlokowanie ich na 3 różnych lądowiskach. 1.IX. – przed zmrokiem – lądowanie na lotnisku Żydowo – Kosowo 3 dodatkowych „Karasi” z Ławicy, możliwe - że także 3 dodatkowych Lublinów R-XIIID. 2.IX. – o świcie – odlot wszystkich samolotów na dwa lotniska w Niechanowie oraz na 2 lotniska w Malczewie.

Żydowo –. Gurowo - przylot z Puszczykowa Zaborza 3 Lublinów R XIIID - po południu 4.IX. a przed wieczorem odlot w rejon Kleczewa. RWD -8 z owego I Plutonu 36.EO – wylądował na lądowisku z płd. –wsch. stronie Żydowa. Wylądował

Skiereszewo – lądowanie 31.VIII. - 1 górnopłata a później odlot.

Działyń – 31.VIII – lądowanie 1 górnopłata. A później odlot

Mierzewo - lądowisko od strony Królewca – lądowanie 4 dwupłatów 31.VIII . – po czym ich odlot do małego lasku w Gulczewie.
Mierzewo – (w stronę Jarząbkowa) – 1.IX. – lądowanie RWD – 8 z rana 31.VIII. – po czym odlot do Gulczewa.
.
Nałęcz – lądowanie 31.VIII - 3 RWD-8 z 6. Plutonu Łączności. Odlot o świcie 4. IX. do dworu Mchowo.

Niechanowo - Przylot 33.Eskadry Obserwacyjnej 31.VIII – z lądowiska wyczekiwania alarmowego z Zielińca (lotniska o nazwie Kobylnica) – po krótkim wylądowaniu w Żydowie. 1.IX. – około południa - odlot II Plutonu do rejonu miejscowości Kamień a I Plutonu do Gębarzewka (w pobliże przystanku kolejowego Gębarzewo). Wieczorem 1.IX. – przylot 13 PWS-26 z Żydowa (i 4 innych dwupłatów – na drugie lądowisko położone z płd. strony parku w Niechanowie . Odlot wszystkich samolotów – wieczorem 2.IX. do rejonu Kleczewa.

Malczewo – przy lesie – przylot 1.IX. wieczorem – 6 „Karasi” i 1 RWD-8 z Gulczewa a rano 2.IX. – 3 dodatkowych „Karasi” z Żydowa i 3 Lublinów R-XIIID oraz 2 PWS-26 . 3.IX. – przylot z Dzierznicy 2 P-11. Odlot samolotów nastąpił po południu 3.IX. - w rejon Kleczewa – Kazimierza Biskupiego.

Malczewo – przy parku – 11 dwupłatów z Jelitowa – przylot o świcie 2.IX. – odlot – wieczorem 2. IX.
Szczytnikach Czerni
Niewykorzystane lotniska polowe „ Mielżyn ” raz Gurowo – gotowe na przyjęcie samolotów bombowych z Francji AMIOT 143M , kilka lądowisk w Goraninie, Szczytnikach Czerniejewskich i w Strzyżewie.


Cz. 2

• Zwycięstwa z zasadzek myśliwskich Ziemi Gnieźnieńskiej :

1) – GĘBARZEWKO – KOKOSZKI STARE :
- 2.IX. – 2 He-111 – w Lesie Miejskim koło Prochowni 17.PAL-u i w polu pomiędzy Cielimowem a Gurowem, 1 rozpoznawczy Do-17 w płd. stronie Wągrowca.
3.IX. – He-111 – na płd. – zach. od stacji kolejowej w Fałkowie – ppor. rez. pil. Józef Czachowski ze 132.EM. Razem – 4 samoloty.

2) – Nieustalone (Gębarzewko, Nałęcz – Żydowo lub Żydowo park) :
2.IX. – He-111 – który utonął w bagnach Osińca.

3) – NAŁĘCZ (GĘBARZEWO) :
3.IX. - 3 He-111 – sierż. pchor. pil. Jan Maliński ze 12.EM (na wschód od lasu w Wólce, w polu pomiędzy Iwnem a Strumianami na płn. – wsch. od Kostrzyna oraz He-111 ostrzelany nad Szemborowem – który przymusowo wylądował w III Rzeszy) – ppor. pil. Paweł Łuczyński – ze 132.EM - He-111 – który spadł na ziemię pod miejscowością Pustachowa pod Gnieznem.
- kpr. Wawrzyniec Łuczyński – ze 132.EM – He-111 – który spadł na las około 1 km – na wschód od kościoła w Czeszewie.
4.IX. - sierż. pchor. pil. Maliński – He-111 – który eksplodował nad polami na północ od szkoły w Lucynowie (na płd. – wsch. od jeziora Powidzkiego),
- ppor. Łuczyński – rozpoznawczy Do-17Z (skarpa jeziora Winiary w Gnieźnie), Ju-52 – niedaleko jeziora Naprusewskiego po wschodniej stronie jeziora Powidzkiego. Razem – 8 samolotów.

4) – MALCZEWO –przy lasku
3.IX. – kpr. pil. Oskar Albrecht – Bf-110 – który zakończył swój lot – zawieszając się na wielkim drzewie w Leśniewie.

5) – PRZYBOROWO („Czerniejewo”) :
6.IX. – 2 He-111 (jeden – w polu pomiędzy przystankiem kolejowym w Lednogórze a Wojnowem , drugi na nieczynnym lądowisku w Krerowie – przy drodze z Kostrzyna do ówczesnej Środy. Bf-109 – w jednym z dwu lasów : w rejonie Promna lub w rejonie Wierzonki – Wierzenicy ) oraz 1 Ju-87 – zniszczony potem w polu pomiędzy Czerniejewem a Grabami przez 2 inne Ju-87.
7.IX. – kpr. pil. Marian Adamski - BF-109 – który spadł na jeden z owych wymienionych lasów oraz He-111 – który znad rejonu Wrześni odlatywał z jednym palącym się silnikiem w kierunku Żerkowa – pilot zwycięzca –nieznany.
7 lub 8.IX. – 4 samoloty – m.in. Bf-109 – które spadły w takich miejscowościach jak : G oranin przy jednym ze stawów, Mnichowo – w dłuższym i większym stawie, w polu Dalek oraz w pobliżu dwóch dużych stawów przy cukrowni w Gnieźnie .
Razem – 10 samolotów , w tym 3 prawdopodobnie (nie są znane ich punkty pobojowisk lotniczych.

Łącznie z zasadzek – 24 samoloty, w tym 3 prawdopodobne.


Cz.3
• ZESTRZELENIA SAMOLOTÓW Z INNYCH LOTNISK DZIAŁAŃ P-11 – DOKONANE NA TERENIE POWIATU GNIEŹNIEŃSKIEGO :

DZIERZNICA – podstawowe : - 1. IX. – 2 He-111 – zestrzelone po południu 1.IX. na lasy rejonu Radomic i Grabów. - 2.IX. – He-111 – który utonął w wodzie jeziora Wierzbiczańskiego – po południu. - 2.IX. – He-111 – który w płomieniach runął na las leśniczówki Krzyżówka (na płd. – wsch. od Lubochni) – w porze południowej. - 4.IX. – Ju-52 – który wpadł w staw w Jankowie (z południowej strony tartaku ) – po południu.
Zasadzka IWNO (IWNO – LIBARTOWO) : – 1 Bf-109 – który runął na las w zachodnim rejonie Czerniejewa w porze południowej.
Zasadzka KOBYLE POLE : – 2.IX. – He-111 - który w porze południowej zakończył swój lot w obszarze Róża – Winiary na północ od Gniezna.
Razem – 7 samolotów.
•
• Cz. 4
Naziemna OPL – nad Ziemią Gnieźnieńską zestrzeliła 4 niemieckie samoloty :

1.IX. – nad Skiereszewem, z zachodniej strony Gniezna – w porze rannej uległ zestrzeleniu He-111 – który runął do ziemi po opuszczeniu pokładu ze spadochronami przez jego załogę – na Las Miejski – koło strzelnicy garnizonowej, po wschodniej stronie drogi do Wrześni. Dwóch niemieckich lotników miało zginąć.

2.IX. – ta sama bateria przeciwlotnicza około południa zestrzeliła innego He-111 – który jako płonąca żagiew – po skręcie w lewo – zaczął spadać do ziemi w północnej stronie Skiereszewa i Gniezna. Jego załoga – miała zginać.

4.IX. – leśniczy z leśniczówki Karw koło Czerniejewa – Marian Kwasek - 4 strzałami z pociskami typu ppanc. z karabinu Mauser – uszkodził zbiornik z paliwem w Ju-52/3m – który to samolot wylądował przymusowo w polu Radomic – niedaleko Noskowa. Po jego załogę następnie przyleciały 3 Messerschmitty Bf-110 – które na końcu zniszczyły ogniem z działek swoją „Ciotkę Ju”.

5.IX. - po południu artyleria plotn. Podolskiej Brygady Kawalerii – w pobliżu Gębarzewa celnie trafiła w Ju-52/3m – który zakończył lot w polu wioski Gaj (w zachodniej jej stronie) – po przelocie nad obszarami leśnymi.

Razem – 4 samoloty a łącznie z wszystkimi znanymi zestrzeleniami lotniczymi – 35 niemieckich samolotów. 3.IX. – po południu – odwieziono z Gniezna do Warszawy 22 niemieckich zestrzelonych lotników niemieckich celem ich dalszych przesłuchań – wg informacji z książki „Tajemnice Gniezna”.

Straty własne :

Pierwszym utraconym samolotem był RWD-14 „Czapla” – który to samolot z wielkim trudem wylądował w Gębarzewku – ostrzelany 1.IX. nad okolicą Inowrocławia – przez polską naziemną OPL. W Gębarzewku oprócz wraku tego samolotu – były jeszcze ukryte w lesie 4 cywilne dwupłaty typu Potez XXVII – do 4. IX.

Drugim samolotem był PZL P-23 B „Karaś” – zestrzelony z lotniska w Malczewie około południa przez jednego z 3 Bf-110 – który po wylądowaniu przymusowym w polu Noskowa – uległ spaleniu.

Trzecim samolotem był RWD-8 z III/3 DM – którym przed wieczorem 5.IX. – z Malczewa odbywali przelot do Osieka Małego : sierż. pchor. pil. Kazimierz Olewiński wraz z kpr. pil. Leonem Skarbeckim – który to samolot przy drugim lądowaniu terenowym – na 3,5 km przed osiągnięciem docelowego lotniska – wpadł jednym kołem na niezauważony wcześniej krąg studzienki a potem rozbił się wpadając na młode, liczne brzozy.

Razem – 3 utracone samoloty, w tym jeden z trzech dodatkowych „Karasi”.

W dniach 1-4. IX. – gdy lotniskiem podstawowym było lotnisko główne (operacyjne) w Dzierznicy - uzyskano rekordową ilość zwycięstw powietrznych wyrażoną liczbą około 122, z tego 55-56 dla lotniska w Dzierznicy i 67 dla sieci ponad 20 zasadzek. Na drugim miejscu – z liczbą około 36 zwycięstw plasuje się lotnisko podstawowe w Osieku Małym na Ziemi Konińskiej z wieloma dalszymi zwycięstwami z zasadzek myśliwskich. W strefie bitwy nad Bzurą powyżej 10 zwycięstw uzyskały takie lotniska podstawowe jak : Mnich i Ostrowy (bez wliczania innych zestrzeleń z tamtejszych zasadzek myśliwskich). III/3 DM Armii „Poznań” – ze swymi rekordowo wielkimi zwycięstwami : ponad 230 pewnych, prawdopodobnych i uszkodzonych samolotów niemieckich – nieoficjalnie jest nawet tutaj lepszy od najsłynniejszego polskiego 303 DM – walczącego w Wielkiej Brytanii od sierpnia 1940 roku do dnia kapitulacji III Rzeszy. Najskuteczniejszymi w całej II Wojnie Światowej lotniskami bojowymi w walce z Luftwaffe były takie lotniska polowe jak : Dzierznica, Osiek Mały, lotniska Brygady Pościgowej – z liczbami kilkunastu zwycięstw – zbliżonymi do 20 tu jak : Zaborów, Radzików, Poniatów i Zielonka oraz lotnisko III/4 DM w Markowie (Markowo – Lipie). Lotnictwo LLP : 1.PLM „Warszawa” na terenie Polski uzyskało jedynie 1. zwycięstwo z lotniska w Bydgoszczy (pozostałe – w III Rzeszy).
.
O wszystkich z ponad 230 przedstawionych zwycięstw III/3 DM – można się bliżej i dokładniej dowiedzieć z portalu internetowego Lotnictwo.net.pl (Twoje forum lotnictwa lotnictwo.net.pl w dziale : Lotnictwo wojskowe do II wojny światowej – po wpisie nazwiska Czesław Kazecki – i m.in. : Zwycięstwa powietrzne III/3 DM Armii „Poznań” we wrześniu 1939 roku lub w wyszukiwarce GOOGLE (z 17 tu tam przedstawionych atrykułów Cz. Kazeckiego, zawierających ponad 900 stron różnych danych i informacji). Ponadto można zajrzeć na stronę internetową : Historia.nsk.nekla.eu .Oficjalne dane odnośnie ilości odniesionych zwycięstw poznańskiego DM - to liczby : 31, 32. 34 , 35, 36, 36 + 2 – a wg danych po 2000 roku – to zaledwie 22 a wg strony niemieckiej – jedynie 12. Rozrzut informacyjny jest tutaj zatem olbrzymi. Strona amerykańska natomiast podaje liczbę około 360 zniszczonych samolotów Luftwaffe w 1939 roku przez całość polskiego lotnictwa myśliwskiego – zapewne na podstawie tzw. Mikrofilmów Aleksandryjskich zdeponowanych w Alexandrii koło Waszyngtonu (w filmiku na YouTube : Marlin Czarny – „Polskie lotnictwo wojskowe vs Luftwaffe w 1939r.” ).

Do moich punktów - do jednego z wykładu - przy przesyłce do Forum . Lotnictwo wojskowe . doszło do paru usterek. Oto treść brakujących lub skasowanych informacji :
Cz. 1 : NAŁĘCZ ( na płd. - wsch, od budynku stacyjnego w Gębarzewie ) - lądowanie 31.VIII - 3 RWD-8 z 6.Plutonu Łączności. Odlot o świcie - 4.IX. - do dworu Mchowo (gdzie przebywał już gen. T. Kutrzeba) - które to samoloty ulokowano pośród wiśniowych drzew we wschodniej stronie dworu ( który znajdował się z południowej strony drogi z Sompolna do Izbicy Kujawskiej).
MALCZEWO przy trójkątnym lasku długości 600 m - położonym na zachód, po płn. stronie drogi z Witkowa do Czerniejewa ( po odlocie wszystkich samolotów po południu 3.IX.) - w alarmowym sposób wylądowały wieczorem 4.IX. - 3 P-11 z Dzierznicy - które po południu 4.IX. działały bojowo na zasadzce w Kobylem Polu. O świcie 5.IX. - odleciały do Ozorzyna (3 km na płn. - zach. od miejscowości Babiak a po nich odjechał tam rzut kołowy z zasadzki z Nałęcza - który tam działał w dniach 3. i 4.IX. 5.IX. w Malczewie - po południu nie doszło do zorganizowania zasadzki na dzień 6.IX. Wpierw z Kleczewa - z Białobrodów przyleciał RWD-8 dowódca dyonu z sierż. pchor. pil. Olewińskim a następnie na czas którejś godziny - dość późnym popołudniem wylądowało 5 P-11 z pobliża Piotrowa (w rejonie Krzesin) - pod dowództwem ppor. pil. Łuczyńskiego. Przed wieczorem owe samoloty odleciały do Osieka Małego na płn. - zach. od Koła.
Nieczynne lotniska to : "MIELZYN" i GUROWO oraz kilka innych niewykorzystanych jak : parę lądowisk w GORANINIE (na płn. - zach. od Czerniejewa), kilka w SZCZYTNIKACH CZERNIEJEWSKICH (na płd.- zach. od stacji kolejowej CZERNIEJEWO), po jednym w Strzyżewie (płd. - wsch. od Witkowa), w Dębnicy na płn. - zach.od Gniezna oraz paru lądowiskach znanych z przedwojennych manewrów lotniczych w okolicy MODLISZEWKA oraz MIELNA (w płn. stronie Gniezna).

Cz. 2 Przy nazwisku sierż. pchor. pil. J. Maliński - powinno być - ze 132.EM (jest 12.EM) a przy zestrzale He-111 na wschód od kościoła w Czeszewie powinno być - że zwycięzcą tam był kpr. pil. W. Jasiński (jest błędnie podane nazwisko ppor. pil. Łuczyńskiego). Za owe błędy i niedoskonałości - przepraszam. . .